Workshop composteren op volkstuinpark Amstelglorie
Een paar weken geleden gaf medetuinder Martin Camphuijsen een leerzame workshop over composteren. Het leek me wel interessant om hier bij te zijn, want een jaar geleden ben ik begonnen met het aanleggen van een composthoop, maar erg succesvol is het nog niet geweest. Vroeger dacht ik: wat is daar nou moeilijk aan? Je gooit gewoon alles op een hoop en een tijd later vergaat het en heb je compost. Maar als je over het tuinpark loopt en hier en daar de – ooit hoopvol aangelegde maar inmiddels verdroogde – composthopen ziet in verschillende volkstuinen, snap je dat er toch iets meer bij komt kijken.
Het geheim van composteren
Natuurlijk heb ik er wel eens iets over gelezen, maar sommige bloemlezingen over composteren zijn zo enorm uitgebreid en ingewikkeld gemaakt, dat de moed me al snel in de schoenen zakte en vervolgens overging op mijn eigen methode.
Door de les van Martin snap ik nu veel meer over compost maken en heb echt zin gekregen weer nieuw leven in ‘mijn hoop’ te blazen.
Het ‘geheim’ zit ‘m in een paar dingen
- Zuurstof = heel belangrijk. Het zorgt voor aerobe bacterieën die het zware werk voor jou gaan doen. Dus een composthoop moet luchtig zijn en blijven!
- Water: het mag niet te droog zijn maar ook niet te nat. Dit is een gevoelskwestie maar denk aan het volgende: heeft je tuin water nodig? Check gelijk even je composthoop. Regent het veel? Dek de hoop een beetje af.
- Beestjes: microben en kleine beestjes gaan voor jou aan de slag, maar dan moeten ze er wel bij kunnen! Dus bouw je een bak? Sluit het niet af met bijvoorbeeld anti-worteldoek, maar zorg dat de onderkant open is en de zijkanten ook openingen hebben.
- Koolstofrijke materialen (houtige gewassen) en stikstofrijke (=nitraatrijke) bestanddelen (groenafval). In een verhouding van 30 : 1 ( dus 30 delen bruin afval zoals klein gemaakte takjes, droge bladeren, bruin karton, zaagsel etc en 1 deel groenafval)
Ik was best goed bezig!
Eigenlijk was ik al aardig goed op weg met mijn composthoop. Ik dacht dat de plek niet goed was, namelijk schaduwrijk, maar dat is juist prima. Het is niet de zon die ervoor zorgt dat de hoop gaat broeien en verteren, maar de beestjes. De temperatuur kan wel oplopen tot 70 graden, waardoor onkruidzaden het loodje leggen.
En wat goed om te horen dat al die droge takjes, stengels en bladeren er ook prima bij kunnen. Ik dacht dat het voornamelijk groenafval moest zijn met af en toe wat klein geknipte takjes maar de verhouding is heel anders. Dus al het ‘bruinafval’ kan ik alsnog gaan verwerken!
Laagjes maken!
Na een korte theorie uitleg en een lekkere en uitgebreide lunch in het clubgebouw, gingen we naar buiten, het Hemkerhof, om de leerstof in praktijk te brengen. Het geheim: laagjes maken!
Je begint met een laag takken, want ook onderin moet het luchtig zijn. Daarop gooi je iets fijner bruinafval, kleine takjes en droge bladeren. Daarop komt groenafval, evt een laagje (droge paarden-) mest en een laagje aarde of wat compost dat al klaar is, want zo verhuis je de nuttige beestjes ook mee. Je gaat door met laagjes maken tot je bak vol is.
Eerste hulp bij composteren
Martin houdt hier een product omhoog, dat te koop is in tuincentra: compost verbeteraar. Niet kopen! Weggegooid geld.
- Wil je een luie composthoop, waarbij je niet steeds hoeft te kijken of het te droog of te nat is: plant er pompoenen op. De bladeren zorgen voor een natuurlijk deksel.
- Een composthoop moet niet te zuur worden, dit ruik je meestal vanzelf. Het moet naar lekkere aarde ruiken. Te zuur? Voeg wat kalk toe, gestampte eierschalen kunnen ook.
- Te compact? Pak een bezemsteel en prik er gaten in voor wat meer lucht. Dit zorgt er ook voor dat de temperatuur niet te hoog oploopt. Bovendien kunnen allerlei ontstane gassen ontsnappen.
- Vol? Dek de hoop af met een laagje aarde van 5 cm. Het is handig om 2 of 3 hopen naast elkaar te maken, wanneer de ene bak vol is kun je verder met de 2 andere hopen.
Bodemonderzoek
Om erachter te komen wat voor soort grond je hebt en wat het nodig heeft, kun je een klein bodemonderzoekje doen. Met een grondboor haal je wat aarde naar boven, stop het in een potje met water, schudt het en wacht even tot alle deeltjes naar beneden zijn gezakt. Afhankelijk van de soort bodem, zie je de verschillende bestanddelen in mooie laagjes zoals zand, slib, klei en veen.
Klaar? Zeven
Onder de juiste omstandigheden qua lucht-vocht-verhouding bruin- en groenafval en beestjes, zou je compost na ongeveer vier maanden klaar kunnen zijn. Wanneer dat het geval is, kun je de aarde zeven. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een plastic krat. Martin gaf een demonstratie met een “compost-centrifuge-zeef”, geweldig ding natuurlijk, maar het kan ook simpeler. Grove delen kunnen terug op de (andere) composthoop en de fijne compost kan de tuin in!
Voordelen van zelf compost maken.
Regelmatig zie ik mensen naar huis fietsen met vuilniszakken vol groenafval uit de volkstuin. Eigenlijk zonde wanneer je je bedenkt dat je dit op vrij eenvoudige wijze zelf kunt verwerken tot vruchtbare aarde voor je tuin. Laat die bemestte tuinaarde maar staan in het winkeltje, want zo goed is dit niet voor het milieu.
Andere voordelen van composteren:
- het reduceren van de afvalberg
- helpt uitstoot broeikasgassen tegen te gaan
- verbetert de grondstructuur en de smaak van je zelf gekweekte groenten.
Dus ik zou zeggen: ga lekker aan de slag!
Martin gaf nog een paar leestips, voor als je nog meer wilt weten. Zelf laat ik de boeken nog even liggen want ik ga eerst gewoon beginnen.
Sinds een jaar verzamel ik thuis al mijn fruit- en groente afval. Koffiefilters inclusief koffieprut kunnen ook de hoop op. Hier zie je mijn eerste poging tot composteren, in een lelijke groene bak, een erfenis van de vorige tuinbewoners. En een enorme hoop met takken en bruinafval erachter. Wat een goed nieuws dat ik alles kan gebruiken!
Inmiddels heb ik de bak leeggegooid en plek gemaakt voor twee houten bakken die ik ga maken van pallets.
Hierbij nog een overzichtelijke lijst van materialen die je kunt composteren: Lijst van compostmaterialen
Wat super interessant zeg!